Duurzaamheid
Maatschappelijk effect
Wij willen dat Nijmegen in 2045 energieneutraal is: Nijmegen gaat zelf in zijn energiebehoefte voorzien door energie te besparen en door duurzame energie op te wekken. Zo kan Nijmegen bijdragen aan het beperken van de mondiale klimaatverandering en het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Daarmee beperken wij de energielasten voor de bewoners en bedrijven en investeren wij in een lokale duurzame economie en in werkgelegenheid.
Wij blijven vanuit de bestaande wet- en regelgeving de gewenste basis milieukwaliteit waarborgen, zodat de inwoners van Nijmegen nu en in de toekomst in een gezonde en veilige leefomgeving kunnen leven. Inbreuken hierop voorkomen we zoveel mogelijk. Concreet betekent dit dat we met het wettelijke instrumentarium de overlast en hinder beperken, de veiligheid verhogen en een verantwoorde bodemkwaliteit en goed gebruik van de ondergrond realiseren. We willen een stad met een gezonde luchtkwaliteit en een gezond geluidsniveau.
Wij versterken de groene structuren in onze stad, investeren in verbetering van de woonomgeving en dragen met ons beleid voor groen en (afval-)water bij aan de duurzame ontwikkeling van de stad.
Wat Doen We
Het programma Duurzaamheid omvat de producten Klimaat & Energie; Geluid, Lucht & Bodem; Groen, Natuur & Woonomgeving; Milieubeheer Bedrijven.
In 2045 zijn we een energieneutrale stad. De eigen organisatie is klimaatneutraal in 2015 en energieneutraal in 2030. In deze coalitieperiode (2014-2018) gaan we onverminderd door deze doelstellingen te bereiken. We zetten conform de Duurzaamheidsagenda in op 5 sporen:
- Energieneutrale stad: forse energiebesparing van de gebouwde omgeving (2,5% per jaar inclusief onze ambitie om 10% extra energie te besparen in deze coalitieperiode (zie thema duurzame stad).
- Duurzame stedelijke ontwikkeling: klimaatbestendige stad, nieuwbouwplannen.
- Duurzame economie: bedrijventerreinen, groene economie, werkgelegenheid.
- Duurzame mobiliteit: logistiek, energietransitie in mobiliteit, meer en beter openbaar vervoer en fietsvoorzieningen.
- Klimaatneutrale organisatie: bereikt in 2015, met name via ons gemeentelijk vastgoed, openbare verlichting en ons inkoopbeleid.
We bevorderen de kwaliteit van de leefomgeving door huidige knelpunten met betrekking tot geluid en lucht aan te pakken en knelpunten in de toekomstige situatie te voorkomen. Ook streven we naar een gezond geluidsniveau en een gezonde luchtkwaliteit, waarbij we niet alleen de wettelijke normen voorop stellen maar ook de gezondheid van Nijmeegse inwoners voorop stellen en willen verbeteren. Ook werken we aan een gezonde en duurzame bodem & ondergrond, waarbij we gezondheidsrisico’s en risico’s voor ecologie voorkomen, wegnemen of beheersen. Waardoor huidige en toekomstige gebruiksfuncties mogelijk zijn en blijven. We streven ernaar dat de bodemkwaliteit in Nijmegen minimaal gelijk blijft en/of op termijn verbetert.
Geluid:
Ondanks autonome ontwikkelingen willen we de geluidoverlast in de buurt door wegverkeer niet laten toenemen. Zo kunnen we ruimtelijke ontwikkelingen en mobiliteit in Nijmegen op een verantwoorde manier mogelijk maken. We blijven gevelisolatieprojecten uitvoeren, we voeren het zonebeheer uit bij industrieterreinen, we voeren het actieplan geluid uit (omgevingslawaai) en we stimuleren elektrisch vervoer om geluidsoverlast te verminderen en de luchtkwaliteit te verbeteren.
Lucht:
Voor een gezonde luchtkwaliteit introduceren we, waar mogelijk, een Nijmeegse roetnorm aansluitend op het advies van de World Health Organisation. We verbinden een gezonde luchtkwaliteit met gelieerde beleidsonderwerpen als gezondheid, mobiliteit, sport en bewegen. In 2015 gaan we verder met het project ‘schoner varen’ om schonere en efficiëntere scheepvaart te bevorderen. We bevorderen duurzame en schone stadsdistributie. In lijn daarmee sluiten we ons aan en voeren mede de landelijke Green Deal Zero-emissie stadslogistiek uit.
Bodem:
Conform het landelijk Convenant ‘bodemontwikkelingsbeleid en aanpak spoedlocaties’ hebben we eind 2015 de humane risico's van spoedlocaties in Nijmegen beheerst. Wij beperken nieuwe bodemverontreiniging en waar deze optreedt zorgen we voor verwijdering hiervan. We saneren bestaande bodemverontreiniging of beheersen de gevolgen daarvan. We benutten energiebesparende mogelijkheden (kansen) van de ondergrond. We zoeken naar synergie tussen gebiedsgericht grondwaterbeheer, bodemsanering en vormen van energiebesparing in de ondergrond, zoals koude-warmte-opslag (KWO). Daartoe stellen we een Uitvoeringsprogramma Ondergrond op.
We werken aan de duurzame kwaliteit, de spreiding over de stad en de toegankelijkheid van het groen en waterpartijen.
Groen en water hebben grote betekenis voor de leefkwaliteit en gezondheid en zijn van essentieel belang voor de aantrekkelijkheid van Nijmegen; voor bewoners, maar ook voor kennisbedrijven en -werkers, en voor bezoekers van onze stad. Duurzame stedelijke ontwikkeling, de zorg voor de gevolgen van klimaatverandering en het beheer van de ondergrond zijn hierbij essentieel. Met name de tevredenheid met het groen in Nijmegen Oud-West vereist extra inspanningen. Met onze 300 meternorm willen wij de komende jaren de laatste ‘’rode vlekken’’ op de kaart wegwerken door de aanleg van wijkparkjes.
In 2015 verkennen wij of er een goede begrotingsindicator is voor de ecologische kwaliteit van groen in onze stad, mede in het licht van onze ambitie voor ‘groene linten’.
Wij werken verder aan ons beleid ten aanzien van het integraal (afval)waterbeheer. In 2015 stellen wij een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan op. Bovendien werken wij in 2015 een nieuwe indicator uit voor de mate van duurzaamheid van ons (afval)watersysteem. We blijven werken vanuit onze doelstelling ‘minimaal gelijkblijvende restlevensduur’ die wij sinds 2011 hanteren voor de technische kwaliteit van ons rioolstelsel.
We beperken de risico’s en hinder van bedrijfsmatige activiteiten op de leefomgeving.
We houden hierbij rekening met belangen van bedrijven die gebaat zijn met een goede dienstverlening en geen last willen hebben van onnodige regeldruk. De hoofdtaak daarbij is het verlenen van omgevingsvergunningen en het uitvoeren van milieubedrijfscontroles.
Sinds 1 april 2013 is de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) opdrachtnemer voor de uitvoering van de hierboven beschreven taken en activiteiten. Daarbij zijn we als gemeente nog wel verantwoordelijk voor advisering vanuit specifieke beleidsonderdelen die binnen deze taken een rol spelen.
Samen met de ODRN werken we aan een efficiënter werkproces. Daarnaast maken we duidelijke keuzes wat we binnen de vergunningverlening en handhaving belangrijk vinden om te regelen. Dit doen we risico-gestuurd. We passen daarop ons beleid en werkwijze aan.
Indicatoren
Indicatoren | Realisatie 2013 | Doel 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
1. Energiebesparing stad t.o.v. 2008 (gebouwde omgeving). | 7% | 9,5% | 12% | 14,5% | 17% | 18,5% |
2. Megawatt/h duurzame energieopwekking | 86.000 | 121.000 | 173.000 | 262.000 | ||
3. Energiebesparing eigen organisatie t.o.v. 2008 | 6% | 8,5% | 11% | 13,5% | 16% | 18,5% |
4. Percentage corporatiewoningen met een energielabel B of beter | 29% | 40% | 55% | 70% | 85% | 100% |
5. Aantal particuliere woningen energiezuiniger door Energieaanpak | 1.292 | 1.500 | 1.950 | 2.450 | 2.950 | 3.450 |
6. Geluidoverlast in buurt door wegverkeer | <21% | <21% | <21% | <21% | <21% | |
7. %. waar men stank/vieze lucht ervaart in de buurt | 18% | <20% | <20% | <20% | <20% | <20% |
8. Aantal km wegvak met overschrijding grenswaarde stikstofoxide (NO2). | 0,5 km | 0 km | 0 km | 0 km | 0 km | |
9. Tevredenheid over groen en water in % | 67% | 72% | 72% | 72% | 72% | 72% |
10. Afname woonareaal zonder 0,5 hectare aaneengesloten groen en water binnen 300 meter. | 33% | 66% | 100% | |||
11. Stabiele restlevensduur rioolstelsel | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% |
Wat gaan we anders doen
Bedragen * € 1.000,- | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
Duurzaamheid | 500 | 600 | 600 | 600 |
Groene linten | 200 | 300 | 300 | 300 |
Totaal | 700 | 900 | 900 | 900 |
We houden onverkort vast aan het bestaande klimaat- en energiebeleid, dat wil zeggen dat Nijmegen in 2045 energieneutraal moet zijn. We zetten zwaar in op energiebesparing, zonne-energie en windenergie en werken aan het maximaal inzetten van het warmtenet. De impuls die wij met deze duurzaamheidsambitie en het bijbehorende brede budget, oplopend naar € 600.000 structureel geven, heeft ook een positief effect op de werkgelegenheid in de sector energie- en milieutechnologie.
In samenwerking met de woningcorporaties onderzoeken we de mogelijkheden om de sociale huurwoningen binnen deze raadsperiode minimaal van energielabel B te voorzien. De financiële en organisatorische consequenties brengen we in beeld. Vervolgens maken we met de corporaties prestatieafspraken over het verduurzamen van deze woningen.
Tot nu toe is het verlenen van provinciale en gemeentelijke subsidies een belangrijk instrument voor het isoleren van woningen en het realiseren van zonne-energie op woningen. We gaan onderzoeken of we een betere constructie kunnen hanteren om burgers, bedrijven, verenigingen en instellingen te ontzorgen. De voorbereiding van dit onderzoek is gestart. We willen hierover in 2015 een besluit nemen.
We werken de komende jaren aan ‘groene linten’ en starten met de uitvoering van het 10.000 bomenplan.
We trekken voor deze groenambitie een structureel oplopend bedrag naar € 300.000 uit.
Wat gaat het kosten
Duurzaamheid | Rekening | Begroot | ||||
Bedragen * 1.000.000 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
Financiële Lasten per product | ||||||
Geluid, lucht en Bodem | 3,1 | 3,7 | 2,2 | 2,0 | 2,0 | 2,0 |
Groen, natuur en woonomgeving | 5,5 | 4,3 | 3,9 | 3,1 | 3,1 | 3,0 |
Klimaat & Energie | 2,7 | 2,4 | 1,6 | 1,7 | 1,7 | 1,7 |
Milieubeheer bedrijven | 1,2 | 1,9 | 1,4 | 1,3 | 1,2 | 1,2 |
Totaal Lasten Programma | 12,6 | 12,3 | 9,2 | 8,2 | 8,0 | 7,9 |
Financiële Baten per product | ||||||
Geluid, lucht en Bodem | 0,5 | 0,8 | 0,7 | 0,5 | 0,5 | 0,5 |
Groen, natuur en woonomgeving | 2,7 | 1,1 | 1,2 | 0,1 | 0,1 | 0,1 |
Klimaat & Energie | 0,8 | 1,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,1 |
Milieubeheer bedrijven | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 0,0 |
Totaal Baten Programma | 4,0 | 3,0 | 1,9 | 0,6 | 0,6 | 0,6 |
Totaal programma | -8,6 | -9,3 | -7,3 | -7,6 | -7,4 | -7,3 |
Financiële toelichting
Wij werken in Nijmegen aan een duurzame toekomst en een veilige en gezonde leefomgeving voor de bewoners. In 2015 geven we hiervoor € 9,2 miljoen uit.
Door het wegvallen van uitkeringen van het Rijk hebben we in 2015 minder budget. De lasten zijn hiermee in 2015 € 3,1 miljoen lager dan in 2014. Samenvattend de belangrijkste oorzaken:
- Het wegvallen van de rijksmiddelen voor Stedelijke Vernieuwing en Decentralisatie uitkering Bodem en lagere subsidies: totaal € 3,1 miljoen.
- Minder eigen middelen vanwege eerdere bezuinigingsafspraken: 0,3 miljoen.
- Vanuit de decembercirculaire 2013 is in 2014 eenmalig € 0,4 miljoen toegevoegd voor toezicht en handhaving provinciale inrichtingen. Deze zullen naar verwachting in een volgende circulaire structureel worden gemaakt.
- In het coalitieakkoord is € 0,7 miljoen extra budget beschikbaar gesteld voor energiebesparing en de groene omgeving van de stad.
De baten zijn in 2015 € 1,1 miljoen lager door het lager uitvallen van subsidies.
Vanaf 2016 dalen de lasten verder met € 1,0 miljoen oplopend naar € 1,2 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door het wegvallen van het a-structureel budget voor de ruimtelijke kwaliteit van Groen, Natuur en Landschap ad € 1,1 miljoen, een efficiëncykorting van de ODRN oplopend van € 0,1 miljoen tot € 0,2 miljoen. Verder lopen de kapitaallasten Woonmilieuverbetering op met € 0,2 miljoen.
Vanaf 2016 dalen de baten met € 1,3 miljoen veroorzaakt door het vervallen van de reserve "Groen in de stenige wijken" van € 1,1 miljoen (zie lasten) en lagere subsidie inkomsten ad € 0,2 miljoen.
Vanaf 2016 laten de baten een bestendig niveau zien.