Inkomen & Armoedebestrijding
Maatschappelijk effect
In Nijmegen hebben zoveel mogelijk inwoners een fatsoenlijk bestaan, bij voorkeur door middel van een baan en anders door de inzet van inkomens(aanvullende) maatregelen en schuldhulpverlening.
Als inwoners niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien, zorgen wij voor een financieel vangnet. We doen dat enerzijds door bijstandsuitkeringen te verstrekken, anderzijds door inkomens(aanvullende) maatregelen en een actief minimabeleid. Waar inwoners toch in schulden (dreigen te) belanden, bieden we passende ondersteuning.
Wat Doen We
1. Beperken stijging aantal bijstandsgerechtigden
Onze ambitie is om de omvang van het aantal Nijmegenaren dat een beroep moet doen op de Participatiewet (voorheen Wet werk en bijstand) en andere sociale zekerheidswetgeving te beperken en in Nijmegen een positievere ontwikkeling van het aantal te realiseren dan gemiddeld in Nederland. Om dit te realiseren voeren we activiteiten uit om enerzijds de instroom te beperken en de uitstroom uit de bijstand te bevorderen. Voor een belangrijk deel zijn we hierbij afhankelijk van de economische ontwikkeling.
We beoordelen aanvragen voor een uitkering aan de poort zorgvuldig. We lichten onze klanten goed voor wat we van hun verwachten. Doel is dat klanten de regels naleven. We voorkomen onrechtmatige instroom in de bijstand. Voor bemiddeling naar werk worden nieuwe klanten ondersteund door het Werkbedrijf Rijk van Nijmegen. Het Werkbedrijf bemiddelt (nieuwe) werkzoekenden direct naar werk, plaatst werkzoekenden op een (leer)werkplek en indien noodzakelijk biedt daarbij tijdelijke of structurele ondersteuning, bijvoorbeeld in de vorm van een loonkostensubsidie. Hierover maken we duidelijke afspraken met het Werkbedrijf Rijk van Nijmegen (vanuit programma Economie en Werk).
2. Een rechtmatige uitkering voor burgers die niet in het eigen levensonderhoud kunnen voorzien.
Uitkeringen willen we tijdig, correct en rechtmatig verstrekken.
We voeren een evenwichtig handhavingsbeleid bij uitkeringen. Mensen die moedwillig en herhaaldelijk proberen om misbruik te maken van gemeenschapsgeld pakken we aan. Maar we gaan investeren in maatregelen aan de voorkant om onrechtmatige instroom te voorkomen. We gaan de komende jaren meer nadruk leggen op naleving. Vanuit deze gedachte gaan we fors inzetten op meer en betere voorlichting. We besluiten in 2015 over een nieuw beleidskader 'naleving'. We zetten geen cameratoezicht in.
We gaan in 2015 de aansluiting tussen de activiteiten uitkeringsaanvraag en -beheer enerzijds en de sociale wijkteams en STIPS anderzijds verder ontwikkelen.
3. Gerichte inkomensondersteuning voor arme huishoudens
In Nijmegen moeten 11.100 huishoudens rondkomen van een laag inkomen. Deze 11.100 huishoudens bestaan uit 17.700 mensen, waaronder 3.700 kinderen. Voor deze mensen kennen we een ruimhartig minimabeleid, dat we in stand houden en waarbij we blijven inzetten op het tegengaan van niet-gebruik. We investeren daarmee in het helpen van mensen om (financieel) zelfredzaam te worden en om mee te (blijven) doen in de stad. Prioritaire doelgroepen zijn kinderen, chronisch zieken, gehandicapten en ouderen. Voorbeelden van regelingen zijn bijzondere bijstand, het Kinderfonds en de collectieve aanvullende ziektekostenverzekering.
We hebben de afgelopen jaren een brede laagdrempelige dienstverlening ontwikkeld voor financiële ondersteuning. Daarnaast kent Nijmegen een specialistische gemeentelijke schuldhulpverlening gericht op schuldregelingen en verstrekken wij bijzondere bijstand voor bewindvoering. We organiseren tal van preventieve activiteiten. Waar nodig zorgen we voor het rechtstreeks betalen van huur, nutsvoorzieningen en zorgkosten zodat in ieder geval de vaste lasten zijn geborgd.
Het programma werkt onderdelen van het thema Zorgzame stad uit: het Aanvalsplan Armoede en Schulden, waarin we via een mix van maatregelen zorgen dat arme burgers al dan niet met schulden in een stabielere financiële situatie terechtkomen en zonodig ondersteuning krijgen. Ook werken we aan een betere aansluiting tussen vraag en aanbod als het gaat om schulden en de ontwikkeling van een integrale minimaregeling ten behoeve van cultuur, mobiliteit/vervoer, sport en een dagje uit (Nijmegenpas). Voorts gaan we een uitgebreidere collectieve aanvullende ziektekostenverzekering voor chronisch zieken inzetten om de forse Rijksbezuinigingen op deze doelgroep enigszins te verzachten. Wie recht heeft op zorgtoeslag, betaalt een lage eigen bijdrage voor WMO-voorzieningen. Last but not least vergroten we het budget voor individuele bijzondere bijstand om niet-medische meerkosten voor deze doelgroep te compenseren.
Indicatoren
| Indicatoren | Realisatie 2013 | Doel 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
| 1.1 Beperken groei aantal bijstandsgerechtigden | 6.470 | 6.813 | + | + | + | + |
| 1.2 Uitstroom % naar werk onder uitstromers | 30% | 30% | 30% | 30% | 30% | 30% |
| 1.3 aantal uitstromers uit de bijstand | 1.900 | pm | pm | pm | ||
| 1.4 aantal instromers in de bijstand | 2.000 | pm | pm | pm | ||
| 2.1 Tekortkomingen in rechtmatigheid uitkeringsverstrekking | <1% | <1% | <1% | <1% | <1% | <1% |
| 3.1 % bereikte huishoudens met een laag inkomen | 80% | 80% | 80% | 80% | 80% | 80% |
| 3.2 Aantal aanmeldingen schuldhulpverlening | 1.28 | 1.250 | 1.900 | 2.000 | 2.000 | 2.000 |
Wat gaan we anders doen
| Bedragen * € 1.000,- | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
| Minimabeleid schuldhulpverlening | 500 | 500 | 500 | |
| Nijmegenpas, investering | 500 | |||
| Totaal | 500 | 500 | 500 | 500 |
Toelichting
Minimabeleid schuldhulpverlening: We breiden de activiteiten binnen het armoedebeleid uit. Daarbij leggen we de focus op kinderen, chronisch zieken, gehandicapten en ouderen en op schuldhulpverlening. In 2014 ontwikkelen we een Aanvalsplan schulden en armoede, waarin we de contouren voor ons nieuw beleid en initiatieven voor 2015 en verder schetsen.
Nijmegenpas, investering: We onderzoeken de mogelijkheden om een brede minimaregeling (Nijmegenpas) met een ruim bereik in te voeren. We zijn in 2014 gestart met een inventarisatie van de mogelijkheden. Het jaar 2015 benutten we om keuzes in te voeren.
Wat gaat het kosten
| Inkomen & Armoedebestrijding | Rekening | Begroot | ||||
| Bedragen * 1.000.000 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 |
| Financiële Lasten per product | ||||||
| Armoedebestrijding | 16,9 | 17,5 | 18,4 | 18,3 | 18,2 | 18,2 |
| Inkomen | 111,5 | 121,8 | 125,9 | 125,8 | 122,5 | 122,4 |
| Totaal Lasten Programma | 128,4 | 139,3 | 144,4 | 144,1 | 140,7 | 140,6 |
| Financiële Baten per product | ||||||
| Armoedebestrijding | 1,4 | 1,3 | 0,9 | 0,9 | 0,9 | 0,9 |
| Inkomen | 99,3 | 108,3 | 112,4 | 113,0 | 110,6 | 110,6 |
| Totaal Baten Programma | 100,7 | 109,5 | 113,3 | 114,0 | 111,5 | 111,5 |
| Totaal programma | -27,7 | -29,8 | -31,1 | -30,1 | -29,1 | -29,1 |
Financiële toelichting
De totale begrote lasten van het programma Inkomen en Armoedebestrijding komen uit op € 144,4 mln (2015). Veruit het grootste deel (€ 125,8 mln) betreft de budgetten voor uitkeringsgerechtigden en minima (diverse uitkeringen, verstrekkingen, schuldhulpverlening). De gemeentelijke uitvoeringslasten bedragen per saldo ongeveer € 18,6 mln.
De totale begrote baten van het programma Inkomen en Armoedebestrijding komen uit op € 113,3 mln. Deze bestaan grotendeels uit de ontvangen Rijksmiddelen die wij per uitkeringssoort ontvangen.
NB: De kosten voor de gemeentelijke uitvoeringslasten alsmede de kosten voor bijzondere bijstand worden gedekt uit de algemene gemeentelijke middelen.
In vergelijking met 2014 (€ 139,3 mln) laten de geraamde lasten van € 144,4 miljoen (2015) per saldo een stijging zien van € 5,1 mln. De baten stijgen ook, maar iets lichter, namelijk met € 3,8 mln. Het saldo (Lasten minus Baten) neemt dan ook toe met € 1,3 mln. Belangrijkste oorzaken hiervoor zijn:
- Dalende uitvoeringslasten gemeente, o.a. te maken met dalende overheadkosten (bezuinigingen op overhead)
- Stijging van budgetten voor maatwerkvoorziening chronisch zieken
- NB: de mutaties in lasten en baten m.b.t. de uitkeringen heffen elkaar enigszins op maar veroorzaken aan lasten en baten kant wel een verhoging van ruim € 4 mln.
Bijzonderheden:
- Rond begin oktober zal het gevolg bekend zijn van de landelijk geïnitieerde veranderingen in de verdeelsystematiek van de uitkeringsbudgetten (BUIG). Dit kan voor Nijmegen een positief of negatief effect hebben van maximaal een paar miljoen euro. Dit is vooralsnog voldoende meegenomen in de standaard risicomelding op het BUIG budget van op dit moment een kleine € 5 mln.
- Op het zelfde moment zal ook bekend zijn wat het budget gaat zijn dat wij ontvangen voor LKS (LoonKostenSubsidie). Dit budget zal vervolgens volledig worden doorgezet naar het Werkbedrijf en dus geen verdere financiële gevolgen hebben voor dit programma.